O‘zbekistonda sog‘liqni saqlash tizimida keng ko‘lamli islohotlar boshlandi. Xususan, «Elektron retsept» DMED axborot tizimi joriy etilmoqda. Bu haqda Vazirlar Mahkamasining №570 qarorida maʼlumot berilgan.

Hujjatga ko‘ra, 2025 yil 10 dekabrdan Toshkentda hamda mamlakatning 15 shaxar va tumanlarida «Elektron retsept» tizimi joriy qilinadi. Ushbu jarayon birinchi bosqichda sinov tariqasida amalga oshiriladi. 2026 yil oxiriga qadar barcha tibbiyot muassasalari va aptekalarni tizimga ulash rejalashtirilgan, to‘liq o‘tkazish esa 2027 yil yanvardan boshlanadi.

Barcha tibbiy va farmatsevtika tashkilotlari DMED raqamli sog‘liqni saqlash platformasi orqali ish olib borishga majbur bo‘ladi. Platforma to‘liq ishga tushguncha, sog‘liqni saqlash vazirligining mavjud elektron sog‘liqni saqlash tizimida ishlash davom ettiriladi.

Retseptli dori-darmonlarning tayinlanishi va berilishi raqamli formatda yangilanib, avtomatik tarzda «Elektron retsept» moduliga o‘tkaziladi. Shu bilan birga, shifokorlar tayinlangan dorilarni xalqaro patentlanmagan nomlariga ko‘ra belgilanishi kerak, ayrim kuchli taʼsir qiluvchi, psixotrop moddalar va reimbursatsiya dasturiga kirgan preparatlardan boshqasida.

Elektron retsept orqali dorilarni olish jarayoni bir nechta bosqichdan iborat:

1. Bemor shifokorga murojaat qiladi, u klinik protokollar va standartlarga asosan davolashni belgilaydi.

2. Bemorning maʼlumotlari va tayinlangan dorilar tibbiy axborot tizimiga kiritiladi va elektron tibbiy karta tuziladi.

3. Bu maʼlumotlarga asosan QR-kod va shifokorning elektron imzosi bilan elektron retsept rasmiylashtiriladi.

4. Bemor yoki uning vakili aptekaka boradi, farmatsevt retseptni tekshirib, dorini beradi va uning maʼlumotlarini tizimga kiritadi.

Agar kerak bo‘lsa, shifokor elektron retseptni qog‘ozga chop ettirib, uni bemorga berish imkoniyatiga ega.

Statsionar davolanishdan o‘tgan bemorlar uchun elektron retseptlar davolanish yoki kasallik tarixi bilan birga ishlab chiqiladi, qabul qilish muddati aniq ko‘rsatiladi.

Elektron retseptda quyidagi maʼlumotlar bo‘ladi:

• Tibbiy tashkilot va uning litsenziyasi haqidagi maʼlumotlar;

• Bemor haqidagi maʼlumotlar (JSHSHIR, F.I.Sh., tug‘ilgan sana);

• Diagnoz (MKB bo‘yicha);

• Dori nomi, dozasi, qabul qilish rejasi va muddati;

• Retsept raqami va berish sanasi;

• Shifokorning maʼlumotlari.

Shu bilan birga, elektron retsept bilan faqat O‘zbekistonda ro‘yxatdan o‘tgan preparatlar berilsa, farmatsevtlar preparatning seriyasi, tugash muddati va partiyasini tizimga kiritishi kerak. Shifokorlar esa preparatlarning harakati haqida onlayn kuzatish imkoniga ega bo‘ladi.

Elektron retsept tibbiy ko‘rsatmalar bo‘lmagan holda, mamlakatda ro‘yxatdan o‘tmagan dorilarga (orfan preparatlaridan boshqasi) hamda anesteziya uchun qo‘llaniladigan vositalarga tuzilmaydi.

Tibbiy muassasalarda elektron retseptlarni to‘g‘ri tuzish bo‘yicha nazorat sog‘liqni saqlash vazirligi va uning hududiy organlari tomonidan amalga oshiriladi. Aptekalarda ushbu tizimni qo‘llash bo‘yicha nazorat farmatsevtika xavfsizligi markaziga topshiriladi.

Shu bilan birga, hujjat ayrim kategoriyalariga kiruvchi kuchli taʼsir qiluvchi, narkotik va psixotrop moddalarni hisobga olish mexanizmini 2027 yil 1 yanvarga qadar taklif qilishni talab qiladi.

2025 yil 9 dekabrga qadar O‘zbekistonda 12 817 nomdagi preparatlar ro‘yxatdan o‘tgan bo‘lib, ular faqat elektron retsept orqali beriladi. Bu ro‘yxatda antibiotiklar, gormonal va psixotrop preparatlardan tashqari, analgin, diklofenak, askorbin kislotasi, etil spirti 70%, lidokain va boshqalar ham mavjud.

Sog‘liqni saqlash vazirligi bildirishicha, yangi tizim davolash jarayonida noqonuniy retsept tayinlash holatlarini qisqartirishga, polipragmaziya (ko‘p preparatlarni noto‘g‘ri qo‘llash) kamayishiga, farmatsevtika bozorining shaffofligini oshirishga va aptekalar uchun teng shart-sharoitlarni yaratishga yordam beradi. Bu tizim orqali kontrabandali va nolegal farmatsevtika mahsulotlarini aniqlash mumkin bo‘ladi.