Yo‘lovchi havo transportida tashish shartnomasi amal qilib turgan istalgan vaqtda — yo‘lovchi uchun joy band qilib qo‘yilgan havo kemasi parvoz qilgunicha yoki parvoz qilganidan keyin yo‘nalish manzillaridan birida havo transportida tashish shartnomasini bekor qilish va tashish uchun to‘langan summaning hammasini yoki bir qismini tashuvchining tariflarini qo‘llash qoidalarida belgilangan tartibda olish huquqiga ega.
Chiptaning egasi vafot etgan yoki sog‘lig‘i og‘irlashgan holatlarda yo‘lovchi, uning vakili yoki tegishli huquqqa ega bo‘lgan shaxslar chiptaning pulini qaytarib olish huquqiga ega.
Me’yordagi tarif bo‘yicha rasmiylashtirilgan chipta, tashish boshlangan sanadan boshlab, bir yil davomida, agar tashish boshlanmagan bo‘lsa, chipta rasmiylashtirilgan sanadan boshlab, bir yil davomida haqiqiydir.
- Maxsus tariflar bo‘yicha rasmiylashtirilgan chiptalarni yaroqlilik muddati tashuvchi tomonidan tasdiqlangan tariflarni qo‘llash qoidalari bilan belgilanadi.
- Tashuvchi chipta uchun amalga oshirilgan to‘lovni qaytarishda, ushbu chipta sotib olishda qo‘llanilgan to‘lash usuli va pul birligi bo‘yicha qaytarish huquqini o‘zida qoldiradi.
Chiptaning amal qilish vaqtida tashish yakunlanmasa, chiptaning amal qilish muddati quyidagi hollarda uzaytiriladi, agar tashuvchi tomonidan:
- yo‘lovchining joyni band qilganligi tasdiqlanganda, qatnov bekor qilinsa;
- tashish davomida yo‘lovchining yo‘nalishida, yo‘lovchi uchun uchib ketish, qo‘nish yoki to‘xtash («stor-over») manzili hisoblangan joyda rejalashtirilgan to‘xtash bajarilmasa;
- parvozlar jadvalida ko‘rsatilgan vaqt bo‘yicha qatnov bajarilmasa;
- yo‘lovchi tomonidan qatnovlar tutashish joylariga etib kela olmasligiga sabab bo‘lgan harakatlar qilinsa;
- yo‘lovchi dastlab to‘lagan xizmat ko‘rsatish toifasi o‘zgartirilsa;
- havo kemasida yo‘lovchiga band qilingan joy berilmaganda.
- Bunday hollarda chiptaning amal qilish muddati, tashuvchining yo‘lovchi tomonidan dastlab to‘langan tarifiga mos keluvchi xizmat ko‘rsatish toifasidagi bo‘sh joyi bo‘lgan eng yaqin qatnovigacha uzaytirilishi mumkin.
Agar yo‘lovchi chiptaning amal qilish muddati davomida tashishdan foydalana olmasa, ya’ni joy band qilishni so‘ragan bo‘lsada, biroq tashuvchi bunday band qilishni tasdiqlay olmagan bo‘lsa, bunday chiptaning amal qilish muddati tashuvchining qoidalariga muvofiq ravishda uzaytirilishi kerak.
Tashish boshlanganidan so‘ng, chiptaning amal qilish muddati davomida yo‘lovchini yozma tibbiy xulosa bilan tasdiqlangan kasalligi tufayli, tashish imkoniyati mavjud bo‘lmasa, tashuvchi tomonidan belgilangan qoidalarga muvofiq bunday yo‘lovchi chiptasining amal qilish muddati, tibbiy xulosaga ko‘ra yo‘lovchi parvozni davom ettirishga qodir bo‘lgan kundan yoki tashish qayta tiklangan manzildan yo‘lovchi to‘lagan xizmat ko‘rsatish toifasiga mos joyi mavjud bo‘lgan, eng yaqin qatnov amalga oshiriladigan kunga qadar uzaytirishi mumkin.
Agar chiptada qolgan parvoz kuponlari bir yoki bir nechta «stor-over»ga ega bo‘lsa, bunday kuponning amal qilish muddati tashuvchi qoidalari bilan belgilangan tartibda tibbiy xulosada ko‘rsatilgan kunga qadar uzaytirilishi mumkin. Bunday hollarda tashuvchi, zaruratga ko‘ra, bir vaqtning o‘zida kasal yo‘lovchiga hamrohlik qilayotgan yo‘lovchilarning chiptalarini ham amal qilish muddatlarini uzaytirib beradi.
Tashish shartnomasining shartlariga ko‘ra yo‘lovchi yoki uning oila a’zolari yo‘lda vafot etsa, ularning o‘limi to‘g‘risidagi guvohnomaning nusxasini taqdim etish sharti bilan yo‘lovchi va unga hamrohlik qilayotgan shaxslarning chiptasini amal qilish muddati o‘zgartiriladi.
Tashish yo‘nalishining oraliq manzillarida vaqtinchalik tanaffus va to‘xtash («stor-over») holatlariga tashuvchi bilan kelishilgan shartlarda ruxsat beriladi va ushbu holatlar tashish shartnomasining qiymatida hisobga olinishi lozim.
Yo‘lovchi chiptani rasmiylashtirayotganda, qaysi bir yo‘nalish manzilida to‘xtashi haqida tashuvchini oldindan xabardor qilmagan bo‘lsa, bu to‘g‘risida tranzit aeroportida yoki tashish yo‘nalishi transferida xabardor qilgan bo‘lsa va ushbu holat parvozning kechikishiga sabab bo‘lsa, yo‘lovchi parvozning kechikkani uchun tashuvchining qoidalarida nazarda tutilgan yig‘imlarni to‘laganidan so‘ng, parvozni davom ettirishi mumkin. Agar, parvozning kechikishiga yo‘lovchi yoki u bilan birga havo kemasida uchayotgan oila a’zolaridan birining sog‘lig‘ining yomonlashishi yoki to‘xtash manzilidagi fors-major holatlari sabab bo‘lsa, bunday holatda yo‘lovchidan yig‘im undirilmaydi, bunda sog‘liqni yomonlashganlik holati tibbiy xulosa bilan tasdiqlanishi kerak.
Tashuvchi o‘zi bilan bog‘liq bo‘lgan sabablarga ko‘ra, oraliq aeroportda tashishni davom ettira olmagan taqdirda, yo‘lovchilarni ularga qulay bo‘lgan muddatlarda va shartlarda o‘zining navbatdagi qatnovi bilan harakatlanayotgan havo kemasida yoki boshqa tashuvchining havo kemasida, qo‘shimcha to‘lovlarsiz jo‘natishi lozim.